Drodzy Uczniowie, Rodzice 

Na tej stronie będę zamieszczać ćwiczenia podnoszące sprawność motoryczną aparatu artykulacyjnego oraz instrukcje do ich wykonania, filmy. Przed rozpoczęciem ćwiczeń zawsze określę, który zestaw wykonacie w danym dniu. 

 ĆWICZENIA BUZI I JĘZYKA

ALFABET 

UTRWALANIE SZEREGU SZUMIĄCEGO [SZ-Ż-CZ-DŻ]

UTRWALANIE GŁOSKI [R]

Gimnastyka buzi i języka

Ćwiczenia warg: 

• wymawianie na przemian „a-o” przy maksymalnym oddaleniu od siebie wargi górnej i dolnej
• zbliżanie do siebie kącików ust – wymawianie „uuu”
• naprzemienne wymawianie „ i – u”
• cmokanie
• parskanie /wprawianie warg w drganie/
• masaż warg zębami (górnymi dolnej wargi i odwrotnie)
• dmuchanie na płomień świecy, na watkę lub piłkę pingpongową
• układanie ust jak przy wymowie samogłosek ustnych z wyraźną, przesadną artykulacją warg, np. w kolejności: a-i-o-u-y-e, u-a-i-oe-y,o-a-y-i-u, e-y-i-o-a-u, u-i-y-a-o
• wymowa samogłosek w parach: a-i, a-u, i-a, u-o, o-i, u-i, a-o, e-o
• wysuwanie warg w „ryjek”, cofanie w „uśmiech”
• wysuwanie warg do przodu, następnie przesuwanie warg w prawo, w lewo
• wysuwanie warg do przodu, następnie krążenie wysuniętymi wargami

Ćwiczenia języka:

• „głaskanie podniebienia” czubkiem języka, jama ustna szeroko otwarta
• dotykanie językiem do nosa, do brody, w stronę ucha lewego i prawego

• wysuwanie języka w przód i cofanie w głąb jamy ustnej
• kląskanie językiem
• dotykanie czubkiem języka na zmianę do górnych i dolnych zębów, przy maksymalnym otwarciu ust /żuchwa opuszczona/
• język wysunięty w kształcie grota wykonuje poziome ruchy wahadłowe od jednego do drugiego kącika ust
• rurka – wargi ściągnięte i zaokrąglone unoszą boki języka
• język lekko wysunięty opiera się na wardze dolnej i przyjmuje na przemian kształt „łopaty” i „grota”
• ruchy koliste języka w prawo i w lewo na zewnątrz jamy ustnej

Ćwiczenia usprawniające podniebienie miękkie:

• wywołanie ziewania przy nisko opuszczonej szczęce dolnej
• płukanie gardła ciepłą wodą
• „chrapanie” na wdechu i wydechu
• głębokie oddychanie przez usta przy zatkanym nosie i odwrotnie
• wymawianie połączeń głosek tylnojęzykowych zwartych z samogłoskami, np. ga, go, ge, gu, gy, gi, gą, gę, ka, ko, ke, ky, ki, ku, ak, ok, ek, ik, yk, uk…
• wypowiadanie sylab /jak wyżej/ i logatomów: aga, ogo, ugu, eke, yky, ygy, iki, Igi, ago, egę
• nabieranie powietrza nosem i zatrzymanie w jamie ustnej, policzki nadęte. Początkowo nadymać policzki z zatkanym nosem, a następnie próbować połykać powietrze
   

• Mlaskanie szerokim językiem po podniebieniu;
• Naśladowanie ssania cukierka czubkiem języka;
• Unoszenie szerokiego języka do wałka dziąsłowego;
• Wykonywanie precyzyjnych ruchów języka od górnych zębów w stronę gardła i z powrotem: "malowanie” językiem podniebienia;
• „ Liczenie zębów” – dotykanie czubkiem języka kolejno do wszystkich zębów;
• Parskanie – wydmuchiwanie powietrza na rozluźnione wargi;
• Uderzanie czubkiem języka po wałku dziąsłowym z jednoczesnym wymawianiem: /t-t-t-t-t; d-d-d-d-d/ najpierw powoli, potem coraz szybciej; buzia otwarta;
• Uderzanie czubkiem języka po wałku dziąsłowym z jednoczesnym wymawianiem /le-le-le-le-le; la-la-la-la-la;ly-ly-ly-ly-ly/ najpierw powoli, potem coraz szybciej; buzia otwarta;
• Uderzanie czubkiem języka po wałku dziąsłowym z jednoczesnym wymawianiem /td-td-td/;
• Uderzanie czubkiem języka po wałku dziąsłowym z jednoczesnym wymawianiem /t –da/; t -powinno być krótkie i delikatne;
• uderzanie czubkiem języka po wałku dziąsłowym z jednoczesnym wymawianiem /d-da/; [d] powinno być krótkie i delikatne;
• wielokrotne wymawianie połączeń: /d-da, d-do; d-du; d-de; d-dy/
• szybkie wymawianie zwrotów: patataj, lelum polelum, bla – ble;

Ćwiczenia przygotowujące do prawidłowej artykulacji głosek /sz, ż, cz, dż/:

Ćwiczenia języka:

• Buzia otwarta, czubek języka stuka po wałku dziąsłowym, za górnymi zębami (jak dzięcioł);
• Buzia otwarta, język masuje wałek dziąsłowy;
• Buzia otwarta, czubek języka masuje miejsca od górnego wałka dziąsłowego w stronę gardła, „malowanie” czubkiem języka po podniebieniu;
• Liczenie zębów” dotykamy czubkiem języka każdego zęba;
• Przyklejanie języka do podniebienia i głośne odklejanie;
• Kląskanie;
• Buzia otwarta, czubek języka naciska na wałek dziąsłowy;
  Ćwiczenia warg:
• Ściągamy wargi i wysuwamy do przodu;
• Zęby złączone, wargi zaokrąglone i lekko wysunięte do przodu, zamykają się i otwierają (jak pyszczek rybki w wodzie);
• Wymawiamy na przemian samogłoski: i-u;
• Udajemy chrupanie marchewki przez króliczka: zęby złączone, buzia „robi ryjek”, stukamy ząbkami;
• Na zmianę pokazujemy uśmiech (wargi rozciągnięte) i ryjek (wargi zaokrąglone) przy złączonych zębach;

• Na przemian język wąski, zaostrzony a następnie szeroki i płaski;
• Szeroki język leży luźno za dolnymi zębami;
• Szybko wysuwamy i chowamy język (zabawa w jaszczurkę zjadająca owady);
• Czubek języka leży za dolnymi zębami, przednia cześć grzbietu języka unosimy lekko do górnych dziąseł, boki języka powinny przylegać do wewnętrznej strony górnych zębów;
• Dmuchamy na język ułożony w górkę, na języku powinien wytworzyć się rowek, którym przechodzi strumień powietrza
  Ćwiczenia warg:
• Rozciąganie warg – szeroki uśmiech, nie pokazujemy zębów;
• Rozciąganie warg – szeroki uśmiech, odsłaniamy zęby i zamykamy wargi;
• Rozciągamy prawą stronę ust (prawy kącik ust się uśmiecha);
• Rozciągamy lewą stronę ust (lewy kącik ust się uśmiecha);
• Bardzo dokładnie wymawiamy na przemian samogłoski: e – o;

• Czubek języka opuszczamy do dołu i dotykamy do wewnętrznej powierzchni dolnych zębów, grzbiet języka wyginamy ku górze: robimy „koci grzbiet”;
• Podwijamy język, czubek języka kierujemy do dołu;
• Naśladujemy ssanie cukierka, środek języka podnosimy do podniebienia i przyciskamy;
• Odsuwamy język ku tyłowi, próbując jednocześnie podnosić go do góry, czubek języka nie unosi się;
• Wymawiamy wydłużony dźwięk /ch/ wypuszczając powietrze na dłonie;